Şanlıurfa İlçeleri SEGE-2022 Analizi

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yayımlanan SEGE-2022 (Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Endeksi) raporuna göre, Şanlıurfa’nın ilçeleri büyük ölçüde düşük gelişmişlik seviyelerinde konumlanmaktadır. 973 ilçe içinde yapılan değerlendirmede Şanlıurfa’nın 13 ilçesinden yalnızca Karaköprü 2. gelişmişlik kademesinde yer alırken, diğer ilçelerin büyük kısmı 5. ve 6. kademelerdedir. Bu durum, il genelinde güçlü bir merkez-çevre eşitsizliğine işaret etmektedir.

 En Yüksek Performans Gösteren İlçe: Karaköprü

• Sıralama: 232.
• Endeks Skoru: 0,446
• Gelişmişlik Kademesi: 2. Kademe
• Güçlü Yönleri:
  • Nitelikli konutlaşma
  • Eğitim altyapısının güçlenmesi
  • Kentsel nüfusun görece yüksek gelir düzeyi
  • Hizmet sektöründe büyüme

Karaköprü, sadece Şanlıurfa’nın değil, aynı zamanda Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin de en gelişmiş ilçelerinden biridir. Özellikle yeni yerleşim alanları, eğitim kurumları, sağlık hizmetlerine erişim ve dijital altyapı alanlarında hızlı gelişim göstermektedir.

En Düşük Performans Gösteren İlçeler

1. Harran

Sıralama: 973 (son sırada)

• Endeks Skoru: -1,447
• Gelişmişlik Kademesi: 6. Kademe
• Zayıf Yönler:
  • Kırsal nüfusun çok yüksek oranı
  • Okuryazarlık oranı ve okul tamamlama düzeyinin düşüklüğü
  • Kadın istihdamının yok denecek düzeyde olması
  • Sağlık altyapısı ve sosyal hizmetlerde yetersizlik

2. Akçakale

• Sıralama: 964
• Endeks Skoru: -1,258
• Kademesi: 6. Kademe
• Zayıf Yönler:
  • Suriye sınırında yer alması nedeniyle güvenlik kaynaklı kırılganlık
  • Tarım dışı sektörlerin yokluğu
  • Çocuk işçiliği ve mevsimlik göç sorunu

3. Bozova ve Suruç

• Sıralamalar: Bozova 896 / Suruç 883
• Skorlar: -0,947 / -0,910
• Kademe: 6. Kademe
• Yorum: Tarımsal üretimin yoğun olduğu bu ilçelerde üretim modernleşmemiş, genç nüfus kırsal yoksulluk döngüsünde sıkışmıştır.

Orta-Düşük Performans Gösteren İlçeler

Haliliye, Şanlıurfa’nın merkez ilçesi olması ve kamu hizmetlerine ev sahipliği yapması nedeniyle göreceli olarak daha üst düzeyde yer alsa da hâlâ kalkınma açısından ortalamanın altındadır.

Gözlemler ve Yorumsal Çıkarımlar

• Şanlıurfa ilçeleri arasında eşitsizlik uçurumu çok belirgindir. Karaköprü gelişmişliğe yaklaşırken, Harran ve Akçakale gibi ilçeler ulusal ölçekte en geri bölgeler arasında yer almaktadır.
• Merkez ilçeler (Haliliye, Eyyübiye, Karaköprü) ile kırsal ilçeler (Harran, Suruç, Bozova) arasında altyapı, eğitim ve işgücü katılımı bakımından keskin farklar vardır.
• Genç nüfus yoğunluğu, ilçeler için hem bir fırsat hem de risk alanıdır. Eğitim ve istihdam politikalarıyla desteklenmediğinde, sosyoekonomik dezavantajlar büyümektedir.

Politika Önerileri

1. Hedeflenmiş İlçe Temelli Kalkınma Stratejileri:
   Her ilçeye özgü SWOT analizleriyle tasarlanacak eğitim, sağlık, altyapı ve tarım politikaları oluşturulmalı.
2. Kırsalda Dijitalleşme ve Kadın İstihdamı:
   Harran, Bozova ve Akçakale gibi ilçelerde mobil teknoloji, kooperatifçilik ve sosyal girişimcilik desteklenmeli.
3. Karaköprü Modeli Yaygınlaştırılmalı:
   Karaköprü’nün gelişme dinamikleri analiz edilerek diğer merkez ilçelere (Haliliye, Eyyübiye) örnek teşkil edecek pilot projeler uygulanmalı.

• About
• Latest Posts

Eyyüp BULUT

Latest posts by Eyyüp BULUT (see all)

• Şanlıurfa İlçeleri SEGE-2022 Analizi - 3 Mayıs 2025
• SEGE 2017 Raporu ve Şanlıurfa Durumu - 3 Mayıs 2025
• Türkiye’nin Yaşlı Nüfusu Artıyor: TÜİK 2024 Verilerini Açıkladı - 17 Mart 2025