
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yayımlanan 2017 yılı Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması (SEGE-2017) raporuna göre, Şanlıurfa 81 il arasında 73. sırada yer almaktadır. Bu sıralama, Şanlıurfa’nın 5. gelişmişlik kademesinde bulunduğunu ve sosyo-ekonomik göstergeler açısından ülke genelinin oldukça gerisinde olduğunu ortaya koymaktadır.
Gelişmişlik Sıralamasında Türkiye’den Örnek İller:
- İstanbul (1. sıra, 4.051 puan): Türkiye’nin en gelişmiş ili olup 1. gelişmişlik kademesindedir.
- Ankara (2. sıra, 2.718 puan) ve İzmir (3. sıra, 1.926 puan) da 1. kademe gelişmiş illerdir.
- Tekirdağ (9. sıra) da üst sıralarda yer almakta, sanayi ve ulaşım altyapısıyla öne çıkmaktadır.
- Şanlıurfa (73. sıra, -1.186 puan): 5. kademede yer almaktadır.
- Ağrı (81. sıra, -2.420 puan): Türkiye’nin en az gelişmiş ili olup 6. gelişmişlik kademesindedir.
Şanlıurfa’nın Alt Boyutlardaki Sıralamaları:
- Demografi: 50
- İstihdam: 57
- Eğitim: 64
- Sağlık: 71
- Rekabetçilik & Yenilikçilik: 78
- Mali: 73
- Erişilebilirlik: 75
- Yaşam Kalitesi: 76
Bu veriler Şanlıurfa’nın; özellikle eğitim, sağlık, yenilikçilik ve yaşam kalitesi gibi temel göstergelerde ülkenin en gerisinde yer aldığını göstermektedir. Demografi açısından genç ve dinamik bir nüfusa sahip olması avantaj teşkil etse de, bu nüfusun eğitimi ve iş gücüne katılımı açısından ciddi zorluklar yaşanmaktadır.
SWOT Analizi – Şanlıurfa’nın Sosyo-Ekonomik Görünümü
Güçlü Yönler
- Genç ve dinamik nüfus yapısı
- Zengin kültürel ve tarihi miras
- Tarımsal üretim potansiyeli
Zayıf Yönler
- Düşük eğitim düzeyi ve okul terki
- Kadın istihdam oranının düşüklüğü
- Düşük sanayileşme oranı
Fırsatlar
- GAP yatırımları ve devlet teşvikleri
- Yeşil dönüşüm ve sürdürülebilir kalkınma fırsatları
Tehditler
- Göç ve işsizlik kaynaklı sosyal riskler
- Bölgesel gelir eşitsizlikleri
Bu analiz, Şanlıurfa’nın kalkınma planlaması ve yerel politika tasarımı için güçlü bir referans niteliğindedir. Eğitim ve sağlık altyapısının güçlendirilmesi, kadınların ve gençlerin istihdamı, yenilikçilik kapasitesinin geliştirilmesi ve ulaşılabilirliğin artırılması gibi öncelikler, ilin uzun vadeli kalkınma vizyonunda temel rol oynamalıdır.
- Şanlıurfa İlçeleri SEGE-2022 Analizi - 3 Mayıs 2025
- SEGE 2017 Raporu ve Şanlıurfa Durumu - 3 Mayıs 2025
- Türkiye’nin Yaşlı Nüfusu Artıyor: TÜİK 2024 Verilerini Açıkladı - 17 Mart 2025